Tại phiên họp tổ của Quốc hội về dự thảo sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ, Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) nhấn mạnh:

“Quyền sở hữu trí tuệ quyết định sự sống còn của doanh nghiệp trong môi trường kinh doanh hiện nay, kể cả trong nước và quốc tế.”

Theo ông, dù số lượng nhãn hiệu được bảo hộ tại Việt Nam đã vượt mốc 700.000, tăng đều 10-11% mỗi năm, song tình trạng xâm phạm, hàng giả, hàng nhái vẫn còn diễn biến phức tạp. Việc xử lý vi phạm chưa đủ sức răn đe, trong khi cơ chế thương mại hóa và định giá tài sản trí tuệ vẫn còn hạn chế.

Ông Ngân đề nghị Chính phủ xây dựng hệ sinh thái và văn hóa sở hữu trí tuệ, hỗ trợ doanh nghiệp – đặc biệt là nhóm yếu thế như hộ sản xuất, nông dân, đồng bào dân tộc – trong việc đăng ký, khai thác và phát triển quyền sở hữu trí tuệ, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Từ “bảo hộ quyền” đến “khai thác giá trị”

Đồng quan điểm, Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam) cho rằng dự thảo luật lần này đánh dấu bước chuyển hướng quan trọng:

• Từ “bảo hộ quyền” sang “khai thác giá trị”,

• Từ việc xem sở hữu trí tuệ như một công cụ pháp lý sang nguồn lực kinh tế và động lực đổi mới sáng tạo.

Bà đánh giá cao các điểm mới như:

• Mở rộng phạm vi bảo hộ sang tài sản phi vật lý;

• Tài chính hóa quyền sở hữu trí tuệ, cho phép định giá, góp vốn, huy động hoặc thế chấp bằng tài sản trí tuệ;

• Chuyển đổi số trong quản lý và khai thác dữ liệu trí tuệ nhân tạo.

Theo bà Lan, đây là bước đột phá bởi trong nền kinh tế tri thức, tài sản trí tuệ có thể chiếm hơn 70% giá trị doanh nghiệp. Tuy nhiên, để tránh tình trạng “thổi giá” hoặc “ảo hóa” giá trị, cần có cơ chế định giá độc lập, minh bạch và hệ thống giám sát chặt chẽ.

Hoàn thiện cơ chế, tạo nền tảng cho thương mại hóa sáng tạo

Đại biểu Nguyễn Hữu Huân cũng đề xuất làm rõ trách nhiệm quản lý giữa các bộ ngành nhằm tránh chồng chéo, đặc biệt trong các tranh chấp về nhãn hiệu, kiểu dáng, sáng chế trong lĩnh vực công nghiệp.
Ông kiến nghị bổ sung Bộ Công Thương tham gia quản lý lĩnh vực công nghiệp, đồng thời xem xét vai trò của Bộ Xây dựng trong quản lý quyền sở hữu trí tuệ đối với thiết kế, kiến trúc.

Cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam

Dự thảo sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ được xem là cơ hội lớn để doanh nghiệp Việt Nam “biến ý tưởng thành tài sản” – không chỉ để bảo vệ quyền lợi, mà còn tạo giá trị kinh tế thực, thúc đẩy thương mại hóa sản phẩm và công nghệ Việt Nam.

Việc luật hóa cơ chế định giá và giao dịch tài sản trí tuệ mở ra hướng đi mới cho hoạt động đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và phát triển công nghệ, góp phần xây dựng nền kinh tế tri thức bền vững.

MeU Solutions đồng hành cùng doanh nghiệp trong hành trình số hóa và phát triển giá trị tài sản trí tuệ.

Với năng lực tư vấn và triển khai giải pháp công nghệ – chuyển đổi số toàn diện, MeU Solutions cam kết hỗ trợ doanh nghiệp quản trị, khai thác và thương mại hóa tài sản trí tuệ hiệu quả, góp phần nâng cao vị thế Việt Nam trong chuỗi giá trị sáng tạo toàn cầu.

Nguồn: Tổng hợp từ Cổng Thông tin Điện tử Quốc hội và các phát biểu tại phiên thảo luận ngày 27/10.

Lê Yến Nhi